Cando as multinacionais demandan aos Estados / Joaquín Rábago

Estamos aquí tan enfrascados nas nosas mezquinas querelas internas que moitas veces non nos damos suficientemente conta do que se coce ao noso ao redor e que fai que parezan ridículas algunhas desas disputas.

Refírome en concreto ao Acordo Transatlántico de Libre Comercio e Investimento (TTIP polas súas siglas inglesas) que negocian desde o pasado xullo Estados Unidos e a Unión Europea.

Podemos imaxinarnos a multinacionais que levan ante a xustiza a gobernos cuxa orientación política puidese afectar as súas ganancias?, pregúntase por exemplo en “Le Monde Diplomatique” Lori Wallach, directora da ONG “Public Citizen’s Public Trade Watch”.

Pois iso é exactamente o que está a ocorrer xa con outros tratados de libre comercio e protección de investimentos similares asinados por Estados Unidos con países tan distintos como Canadá, México, Perú, Omán, Colombia ou Corea, por citar só uns poucos.

E é o que pode suceder tamén en Europa se os negociadores europeos, presionados por poderosos lobbies, non evitan a inclusión no acordo transatlántico dun mecanismo especial que permite a unha empresa ou a un fondo de investimentos demandar directamente a un Estado ante un organismo internacional e esixirlle compensacións por suposta violación dos seus dereitos de investidor.

Ese mecanismo de resolución de disputas entre investidores e Estados eleva ás empresas ao mesmo status xurídico que teñen os gobernos soberanos e permítelles levar a estes últimos ante o Centro Internacional de Arranxo de Diferenzas relativas a Investimentos do Banco Mundial ou a Comisión das Nacións Unidas para o Dereito Mercantil, o cal equivale a “privatizar o sistema de xustiza”, segundo denuncian esa ONG.

Se unha empresa gaña a súa demanda ante un deses centros de arbitraxe porque considera que unhas medidas de defensa do medio ambiente, dos recursos naturais, de protección dos consumidores, da privacidade ou dos dereitos dos traballadores que aplica un Goberno soberano viola os que considera os seus privilexios ou impacta negativamente nos seus beneficios, o Estado anfitrión terá que indemnizala na contía que fixen os árbitros.

É un tema que preocupa non só ás organizacións europeas de defensa dos consumidores senón tamén ás de Estados Unidos, que avogan pola súa exclusión de calquera futuro acordo de investimentos ou libre comercio porque deixa fóra aos cidadáns, favorece ás empresas e socava as garantías dos consumidores fronte a todo tipo de abusos.

O máis grave sen dúbida é que ese mecanismo marxina totalmente os sistemas de xustiza nacionais e opera a porta pechada sen que os medios de comunicación moitas veces teñan idea de que asuntos están a tratarse nun determinado momento.

Desde poderosas compañías tabacaleras ata multinacionais farmacéuticas fixeron uso do polémico mecanismo, que se creou en realidade para defender de posibles expropiacións ás empresas occidentais que investían en países en desenvolvemento desprovistos dun sistema xurídico fiable, pero que agora as grandes corporacións queren ver estendido a todas partes para defender os que consideran os seus privilexios.

Dáse o caso de que algunhas desas corporacións demandaron ao país anfitrión por medidas regulatorias ou decisións políticas que afectaban negativamente aos seus “beneficios futuros” e que consideraban “expropiacións indirectas” ou violacións do “estándar mínimo de tratamento”. Mesmo recorreron como “expropiacións” sentencias adversas dos tribunais nacionais.

Unha compañía francesa demandou ao Estado exipcio pola súa decisión de aumentar o salario mínimo mentres que unha sueca -Vattenfall- reclama agora a Alemaña miles de millóns de euros pola súa viraxe en materia nuclear. A tabacalera Phillip Morris levou ante un tribunal especial a Uruguai e Australia polas súas lexislacións contra o tabaco e a farmacéutica estadounidense Eli Lilly fixo o propio con Canadá por un sistema de patentes que facilita o acceso aos medicamentos. Como se ve, ningún Estado está a salvo da cobiza das multinacionais.

Fonte: http://galego.farodevigo.es/opinion/2013/11/13/multinacionales-demandan-estados/913205.html