Palestina: quen empezou e quen ten dereito a defenderse
Por María Landí
“Un Estado non pode simultaneamente exercer o control do territorio que ocupa e atacar militarmente ese territorio como se fose estranxeiro e supuxese unha ameaza externa á súa seguridade nacional. Ao facer iso, Israel está facendo valer dereitos que poderían ser compatibles coa dominación colonial, pero que simplemente non existen no dereito internacional.” Noura Erekat.
“Un dos argumentos máis comúns que se utilizan para defender o ataque de Israel sobre Gaza é que “ningún país no mundo” aceptaría vivir baixo a ameaza dos foguetes. (…) Aínda sendo débil, o argumento habilita a pregunta: por que entón criticar só a Israel? Velaquí unha resposta posible: que outra autoproclamada democracia matou os seus inimigos (a maioría civís) nunha relación de 1.400 a 9 na Operación Chumbo Fundido, 176 a 6 na Operación Pilar de Defensa ou 170 e pico a 0 na actual ofensiva Borde Protector? ” Ryan Rodrick Bailer.
Para os medios occidentais, compracentes coa narrativa israelí, as crises cíclicas de violencia entre Gaza e Israel comezan cando a resistencia palestina lanza o primeiro foguete artesanal. Todo o que ocorrera antes non importa e non se conta. Así, cando Israel bombardea con todo o seu poder bélico a un millón e medio de persoas atrapadas en 350 km2, sempre está “defendéndose das provocacións” de Hamas, Jihad e compañía.
Non importa que a resistencia palestina non teña nin tivese nunca exército nin armada nin avións de combate nin nada que se lle pareza; tamén é irrelevante lembrar que esa tremenda asimetría de poder bélico encerra outra de carácter político e histórico: un é o invasor, ocupante e colonizador, e outro é o despoxado, ocupado e colonizado. Aínda así, para a narrativa dominante en Occidente os palestinos son sempre os violentos agresores e os que empezaron primeiro.
Esta vez non foi excepción. Pouco importa que cando o primeiro foguete caeu sobre territorio israelí –sen causar danos, como de costume– Israel estivese desde había un mes levando a cabo unha violenta e masiva operación en Cisxordania (“Gardián do meu irmán”) co pretexto de buscar a tres mozos colonos desaparecidos –cuxa morte e paradoiro coñecía desde o principio, pero o ocultou para poder despregar a ofensiva cuxo verdadeiro obxectivo era golpear Hamas e destruír o recente acordo de unidade palestina. Para os medios occidentais, a crise comezou co primeiro foguete lanzado desde Gaza.
Ven? Só nos estamos a defender!
En abril de 2013 atopábame en Cisxordania asistindo a outra escalada israelí. No artigo “Pedradas de furia” fixen unha pausa no relato sobre a violencia do ocupante na miña rexión para lembrar que tamén Gaza seguía a ser periodicamente atacada, a só catro meses de ter posto fin á operación “Pilar de Defensa” cun acordo de alto ao fogo auspiciado polo goberno de Morsi (ese mesmo acordo ao que a resistencia palestina está pedindo regresar; pero Israel non ten interese en facelo porque a festa acaba de comezar). Reproduzo aquí o fragmento dese artigo onde recollía os datos do periodista Ben White amosando que era Israel e non a resistencia palestina o que estaba rompendo o alto ao fogo en Gaza sen que os medios internacionais falasen diso:
O 26 de febreiro de 2013 os medios occidentais difundiron con gran despregue a noticia de que a resistencia palestina lanzara un foguete desde Gaza cara territorio israelí, “rompendo o alto ao fogo” acordado despois do último ataque de Israel (“Pilar de Defensa”) á Franxa.
Ironicamente, apenas un par de días antes o periodista británico Ben White amosaba nunha infografía [1] (ver abaixo) a cantidade de ataques lanzados por cada unha das partes nestes tres meses desde o alto ao fogo. Desde finais de novembro, as forzas israelís realizaron case unha agresión diaria a Gaza, a saber: 63 ataques con disparos das tropas situadas ao longo do muro que separa a Israel da Franxa; 30 ataques da armada contra pescadores nas costas de Gaza; 13 incursións terrestres do exército. Como resultado, 91 palestinos resultaron feridos e 4 morreron (incluíndo menores). En contraste, os palestinos no mesmo período lanzaron 2 morteiros e 0 foguetes, con 0 vítimas. No mesmo período pero en Cisxordania, 6 palestinos/as foron asasinados/as e 618 feridos/as en comparación con 0 israelís.
White sinalaba que estes datos son relevantes para ilustrar o silencio dos medios occidentais sobre as reiteradas agresións israelís. O patrón é sempre o mesmo: para eles os “períodos de calma” defínense pola ausencia de ataques desde Gaza cara Israel, os de este cara a poboación palestina non se contan.
Ao mesmo tempo, as cifras reflicten a realidade cotiá en Palestina e o enorme desequilibrio de poder entre o ocupante e o ocupado. E tamén será importante lembrar estas cifras –remataba White– cando Israel e os seus aliados utilicen unha vez más a narrativa dos “foguetes” para xustificar un novo asalto a Gaza. “Entón lembren estes datos e o que Israel estivo a facer mentres –en palabras do propio cónsul israelí en Os Ánxeles– durante os últimos tres meses non houbo ningún foguete disparado desde Gaza”. (Tradución do autor desde o inglés).
Rupturas do cese ao fogo en Gaza entre o 22/11/12 e o 22/2/13 (infografía de Ben White)
O analista palestino Ahmed Moor, ademais de lembrarnos que en realidade esta historia comezou cando os sionistas invadiron Palestina hai case 70 anos, despoxando e expulsando á poboación nativa árabe (e convertendo á milenaria e culta cidade de Gaza nun xigantesco campo de refuxiados/as), tamén lembrou estes días dúas cousas moi importantes:
1. Gaza é un comodín multiuso para as elites israelís: serve para gañar votos e popularidade en cada campaña electoral ou para distraer dos escándalos de corrupción ou cando o malestar social está en aumento e se necesita reactivar o infalible mecanismo de cohesión social nunha sociedade alienada como a israelí: o medo. Atacar Gaza é sempre redituable: xera triunfalismo histérico e adhesión ao paradigma vitimista que resalta a necesidade de defenderse dun feroz e perigoso veciño.
Gaza é tamén un excedente e barato campo de adestramento para probar novas tácticas e avanzada tecnoloxía bélica que as corporacións israelís exportan ao mundo co “valor engadido” de ter sido “probada no terreo” (é dicir, sobre a poboación civil encerrada na prisión ao aire libre que é Gaza).
2. Israel necesitaba destruír os recentes logros políticos palestinos: o acordo de unidade acadado en maio polas principais faccións políticas Fatah e Hamas, a formación dun goberno de transición e o anuncio de eleccións nacionais. A nada lle teme máis Israel que á recomposición das forzas palestinas. Ademais, o “paquete” da reconciliación palestina incluía a ameaza de poñer fin ao illamento e o bloqueo de Gaza e lexitimar a Hamas, a forza que goberna na Franxa e que ten non poucos simpatizantes en Cisxordania. Dous luxos que Israel non podía darse.
E para colmo, en contra do que Israel esperaba, os gobernos europeos e ata Estados Unidos valoraron positivamente a flamante unidade palestina. Por iso Israel necesitaba urxentemente destruír esa recente lexitimidade acadada por Hamas; a operación “Gardián do meu irmán” foi a ferramenta para facelo.
Xa non importa quen matou aos tres xoves colonos; o que está claro é que Israel capitalizou o crime e recuperou o terreo perdido, amosándolle a Occidente cal é o resultado de facer acordos con “terroristas” e presentándose unha vez máis como vítima da sanguinaria violencia palestina.
Segundo Ahmed Moor, parecería que Netanyahu tivo éxito: o equilibrio restableceuse. Os israelís xa poden seguir a gozar do seu iluso fariseísmo créndose donos da razón: “Ningún país normal podería tolerar terroristas disparando mísiles cara os seus centros urbanos”, din; os que Moor replica: “Nós poderiamos responder con cansazo:
Ningún país normal practica o crime de apartheid. Ningún país normal demole as casas dos sospeitosos… ou castiga a millóns de persoas… ou busca vinganza e máis vinganza e máis vinganza nun ataque de ira sanguenta”.
O dubidoso dereito do ocupante a defenderse do ocupado
Nos seus comunicados destes días exhortando a un alto ao fogo para frear a masacre en Gaza, aínda os gobernos progresistas –como os latinoamericanos que recoñeceron ao Estado de Palestina– aseguráronse de reiterar o “lexítimo dereito” de Israel a defenderse dos foguetes lanzados desde Gaza.
É irónico que no mesmo pronunciamento os nosos gobernos non firmasen tamén o lexítimo dereito do pobo palestino a defenderse da agresión dun dos exércitos máis poderosos do mundo, e máis aínda: o seu dereito a resistir un réxime brutal de ocupación militar e colonización que xa leva case sete décadas e que foi reiteradamente condenado pola mesma comunidade internacional.
Un dereito que está consagrado incluso pola Resolución 3101 da Asemblea Xeral da ONU (de decembro de 1973), que afirma o dereito lexítimo dos pobos baixo dominación colonial e estranxeira, e baixo réximes racistas, a loitar pola súa autodeterminación.
Fiando máis fino, a xurista Noura Erekat, nun estudio rigoroso desde a perspectiva do dereito internacional, sinala a contradición na que incorre Israel ao proclamar por un lado o seu “dereito a defenderse” do pobo –cuxo territorio ocupa como se ese territorio pertencese a un poder estranxeiro– e por outro descoñecer as súas obrigas internacionais como potencia ocupante respecto ao territorio e a poboación ocupados.
Aclaremos de antemán: ningún país no mundo (nin sequera os EUA), excepto Israel considera que os territorios palestinos están “en disputa”; desde 1967 a comunidade internacional enteira acepta que Palestina está sometida a ocupación por parte de Israel; isto inclúe tamén a Gaza despois da “retirada” israelí de 2005, xa que –segundo o dereito internacional humanitario– un territorio está ocupado (aínda que o poder ocupante non teña presenza física nel) mentres manteña control sobre el pola forza – como é claramente o caso de Gaza, sometida a un férreo bloqueo por aire, mar e terra, incluíndo as súas fronteiras.
Feita a aclaración, en Gaza (ao igual que en Cisxordania e Xerusalén Leste) aplican as normas internacionais que definen as obrigas da potencia ocupante respecto do territorio e a poboación ocupados. A máis importante é o IV Convenio de Xenebra, segundo o cal –entre outras obrigas– o poder ocupante ten o deber de protexer á poboación ocupada e velar polo seu benestar.
Israel, porén, alega que non está ocupando Palestina, senón que está en guerra con ela, e polo tanto ten dereito á “defensa propia” (segundo o artigo 51 da Carta da ONU), e incluso a usar a forza máis aló dos límites legais. Esta interpretación foi categoricamente rexeitada pola Corte Internacional de Xustiza en 2004, cando emitiu a súa opinión consultiva “Consecuencias legais sobre a construción dun muro no territorio palestino ocupado”, afirmando que Israel non pode invocar o dereito á defensa propia segundo o artigo 51 porque non está a ser atacado por un Estado estranxeiro. Un importante e exhaustivo documento que este mes de xullo está cumprindo 10 anos e que a comunidade internacional parece ter esquecido.
En resumo, Israel distorsiona o dereito internacional a fin de xustificar o seu uso ilegal e desproporcionado da forza militar e exerce o seu poder colonial sobre o territorio e a poboación que ocupa, despoxándoa non só do seu dereito a defenderse, senón tamén dos medios mínimos para a súa subsistencia ao sometela a un bloqueo inhumano.
O refuxiado, director teatral e educador Abdelfattah Abusrour –do campo de refuxiados de Aida, en Belén– díxoo estes días con palabras menos técnicas pero igualmente certas: “Un exército de ocupación non ten dereito á seguridade e non pode pretender que está a defenderse, porque todas as súas accións son ilegais e todos os seus ataques son crimes de guerra, e porque sinxelamente o pobo que vive baixo a ocupación e a opresión ten dereito a usar todos os medios para resistir e liberarse. A comunidade internacional hipócrita e cómplice e os seus representantes pretenden tamén distorsionar o dereito internacional e as resolucións da ONU”.
[1]O periodista británico Ben White amosaba nunha infografía: http://www.aljazeera.com/indepth/opinion/2013/02/2013220152044327694.html
Fonte: http://desinformemonos.org/2014/07/palestina-quien-empezo-y-quien-tiene-derecho-a-defenderse/
