As medidas sobre a crise dos refuxiados que a UE discutirá en 2016
Estas son algunhas das medidas expostas na Unión Europea das que, aínda que escoitamos moitas palabras, non se aplicaron en 2015… e seguirán discutíndose no 2016.
Vías legais de entrada a Europa, listaxe de países seguros, reforma do sistema de distribución de refuxiados na UE, ou crear unha misión de salvamento, son algunhas das iniciativas que poderían saír adiante.
Imaxe de arquivo: Varios refuxiados son conducidos por membros da Garda Costeira (na auga) tras o seu rescate cando trataban de chegar ás illas gregas. Efe EFE
Vímolos percorrendo miles de quilómetros, atravesando o Exeo, reptando baixo as coitelas dun novo valo, elevando aos seus fillos sobre ela, con caras de terror. Vímolos ser recibidos entre aplausos, pero tamén ser obxecto de insultos, ataques e mentiras. Encolléusenos o estómago ao verlle a el, a Aylan, e por centos de nenos de nome descoñecido tombados boca abaixo nunha beira, xunto a unha roca, flotando en augas das costas europeas. Escoitamos moitas palabras dos líderes europeos. Moitas. Reunións, cumes, ataques puntuais de indignación. En 2015 chegou a Europa un millón de persoas fuxindo dos seus países de orixe, pero poucas foron as políticas materializadas e aplicadas a nivel comunitario durante o ano que acaba de finalizar, “o ano dos refuxiados”.
Estas son algunhas das medidas expostas na Unión Europea das que, aínda que escoitamos palabras e discursos, non se aplicaron en 2015… e poderían facelo en 2016. Ou non.
Vías legais de entrada a Europa
A Axencia dos Dereitos Fundamentais da Unión Europea (FRA) reiterou en distintas ocasións ao longo do ano a petición de crear vías legais de entrada Europa para evitar que os potenciais refuxiados arrisquen as súas vidas. “Actualmente existen poucas vías legais para aquelas persoas que necesitan protección internacional poidan acceder á Unión Europea”, lembraron nun comunicado en agosto. “Os Estados poderían aplicar unha serie de medidas para que os Estados membros permitan aos potenciais refuxiados chegar á UE sen recorrer a traficantes”.
A nivel europeo, a creación de mecanismos legais de entrada para refuxiados está sobre a mesa, pero de momento non saíu adiante. A Comisión Europea creou en maio de 2015 a Axenda Europea de Migración, que incluía o obxectivo de abrir vías para que os solicitantes de asilo non teñan que perder a súa vida no intento de chegar a territorio comunitario.
Unha das poucas iniciativas concretadas neste sentido foi a creación dun plan de reasentamento de demandantes de protección internacional desde os campamentos de países lindeiros aos estados de orixe. Os estados comprometéronse en xullo a reasentar a 20.000 persoas, pero os expertos e algunhas voces europeas avogan porque este mecanismo convértase en permanente e non se realice unicamente de forma puntual.
Con todo, as incesantes mortes de migrantes e refuxiados no Mediterráneo presionan á Unión Europea para que máis persoas que fuxan dos conflitos e a persecución pidan asilo de forma segura en Europa sen ter que acabar en mans das mafias. Neste sentido, a proposta da Comisión Europea, o Parlamento Europeo está a traballar nunha “revisión do Código europeo sobre visados” na que tratan de incluír a provisión de visas humanitarias.
O relator deste proxecto, o socialista español Juan Fernando López Aguilar, explica a eldiario.es que desde a institución comunitaria está a tratarse de impulsar a emisión de visados de carácter humanitario en embaixadas e consulados europeos, que permitirían o traslado seguro dos potenciais refuxiados a Europa, onde poderían pedir asilo. Con todo, moitas das iniciativas desenvolvidas na Eurocámara non saen adiante polo bloqueo dos estados membros.
Por outra banda, España inclúe na súa lexislación permitir as peticións de asilo nas súas embaixadas e consulados. A súa Lei de Asilo de 2009 recolle esta opción, pero non pode executarse: a normativa está pendente do seu desenvolvemento nun regulamento que, seis anos despois, segue sen existir.
Misión europea de salvamento marítimo
En maio de 2015, a morte de 700 persoas nun mesmo naufraxio escandalizou aos líderes da Unión Europea que se comprometeron a actuar para diminuír o número de falecidos nas augas do Mediterráneo. Como aseguraron que o farían en 2013, despois da desaparición de preto de 300 migrantes e refuxiados en Lampedusa, na chamada “vergoña” de Lampedusa. Como levarían as mans á cabeza en setembro de 2015, cando esa imaxe do pequeno Aylan tombado sobre a area lembrou que aínda non cumpriran.
E aínda non o fixeron. A Unión Europea continúa sen unha misión de salvamento e rescate no Mediterráneo. A día de hoxe, os barcos da axencia de Fronteiras da UE (Frontex) só auxilian a migrantes e refuxiados en perigo no caso de atoparse con eles, como o faría un pesqueiro ou calquera buque comercial. Non teñen o obxectivo especifico de buscar e salvar vidas.
Era unha das propostas que a Comisión Europea introduciu na súa Axenda Europea de Migración, pero tras pasar polo Consello Europeo, desapareceu a mención para crear ou modificar o mandato de Frontex para, ademais da vixilancia de fronteiras, incluír a competencia de rescatar persoas.
En 2015 morreron 3.760 migrantes e refuxiados no seu intento de chegar a Europa por mar. O 2016 xa ten un novo nome para avergoñarse: un neno de dous anos, Jalid, converteuse na primeira vítima do Mediterráneo no novo ano tras morrer afogado despois do naufraxio da embarcación na que pretendía alcanzar as illas gregas.
Así, ONG como Médicos Sen Fronteiras ou Proactiva tratan de cubrir o buraco deixado polos gobernos europeos, mentres a proposta de salvar vidas a nivel europeo continúa enlatada entre reunións, lanzáronse ao rescate das miles de persoas que chegan cada semana ás costas europeas.
Que estado encárgase?
Moitas foron as voces críticas que esixen a modificación do Regulamento de Dublín, a normativa que establece o mecanismo para distribuír aos refuxiados que chegan á Unión Europea.
Segundo este regulamento, o primeiro estado membro que pise cada refuxiado é o responsable da súa acollida, o que obrigaría aos principais países de entrada a facerse cargo destas persoas. Durante o ano pasado puidemos ver centos de miles de persoas cruzando unha fronteira tras outra ata alcanzar Europa central, debido á súa confianza en atopar nesta zona mellores oportunidades de futuro. Moitos tamén están movidos pola necesidade de reunirse con familiares que xa alcanzaron países como Alemaña, Austria ou Suecia. Estas circunstancias persoais non son contempladas pola normativa.
O debate sobre este sistema non é novo. “Durante a última lexislatura presentouse unha reforma de Dublín, pero non saíu adiante”, explica a eurodeputada liberal Cecilia Wikstrom, quen participou na elaboración da proposta final do Parlamento Europeo. O sistema actual non funciona e as circunstancias fixeron que non se aplique, xa que implicaría que todas as persoas que chegan a Europa terían que tramitar a súa solicitude en Italia ou en Grecia, e non é razoable con 28 estados membros. É un regulamento do século XX que se quedou obsoleto”, asegurou nun informe sobre as medidas nas que traballan os europarlamentarios para a crise de refuxiados, organizado para a prensa na Eurocámara.
“Ademais viaxan entre os diferentes estados e chegan a un número reducido de países membros: Austria, Alemaña e Suecia… Isto tampouco é xusto. Os dous sistemas son inxustos. Europa necesita unha repartición xusta de responsabilidades, con criterios de distribución obxectivos, como a taxa de desemprego e o número de solicitantes que recibe cada país”, engadiu..
Lista europea de ‘países seguros’
Dentro das propostas presentadas pola Comisión Europea e non concretadas polo Consello atópase tamén o establecemento dunha lista europea de ‘países seguros’. Segundo a institución comunitaria, o obxectivo deste rexistro sería “facilitar o exercicio, en todos os Estados membros, dos procedementos relacionados coa aplicación do concepto de país de orixe segura -xa que na actualidade algúns estados membros teñen unha lista propia e outros non- e, aseguran, “permitiría que os países da UE acelerasen os procedementos de asilo para os solicitantes procedentes de países de orixe seguros e reduciría as diferenzas de enfoque entre Estados membros respecto de solicitudes de asilo similares” así como os “procesos de retorno” daqueles aos que non se lles concede a protección.
Pero esta lista esperta o temor de organizacións especializadas en asilo: a posibilidade de que a súa existencia dilúa a obrigación de estudar de forma individualizada cada petición, unha premisa fundamental do sistema de asilo en Europa. Segundo a eurodeputada socialista, Sylvie Guillaume, “non significa que a solicitude de alguén que veña dun país de orixe segura non vaia a ser examinada”. Con todo, ONGs temen que este mecanismo sexa utilizado por algúns estados membros para rexeitar de forma sistemática as demandas de protección das persoas orixinarias de estados “seguros”, aínda que esta non sexa a priori a intención das institucións europeas.
A Comisión Europea defende que “a lista deber incluír, en primeira instancia, a Albania, Bosnia e Herzegovina, Kósovo, a Antiga República Iugoslava de Macedonia, Montenegro, Serbia e Turquía”. E, engaden “é posible que no futuro inclúanse outros países, tras unha avaliación por parte da Comisión e a aprobación do Parlamento Europeo e Consello. Un país é seguro cando ten un sistema democrático e non existe persecución ou ameaza de actos violentos nin practicas como tortura ou actos degradantes”, indican.
Por que non sae adiante? “En varias ocasións tentouse elaborar unha directiva para harmonizar o lista pero non conseguimos elaborala. Hai que ter en conta os desafíos diplomáticos de cada país…”, di Guillaume. Debido ás dificultades ligadas aos posibles conflitos xurdidos cos países que non fosen incluídos na lista de estados seguros, de momento non se concretou.
Policía fronteiriza europea
A Comisión Europea presentou a finais de decembro o envío de gardas europeos as fronteiras exteriores , aínda que o país afectado non o solicite. O Executivo comunitario quere crear un corpo europeo de gardas fronteirizos sobre a base da Axencia Europea de Control de Fronteiras Exteriores (Frontex), que estea dotado cunha reserva de polo menos 1.500 efectivos dos Estados membros.
“Onde as deficiencias persistan ou onde un Estado membro estea baixo unha presión migratoria significativa que poña en perigo a área Schengen e a acción nacional sexa insuficiente ou non se prevexa, a CE poderá adoptar unha decisión de execución”, propuxo a CE. A medida está pendente da análise do Parlamento Europeo e do Consello.
Fonte: http://www.eldiario.es/desalambre/medidas-ponerse-marcha-crisis-refugiados_0_468253769.html
